www.kaybandi.com

Karbonmonoksit gazı; doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan zehirli bir gazdır.

 

Karbon içeren yakıtların havalandırması az olan yerlerde yakılması sonucu, yangınlarda diğer toksik gazlarla birlikte, maden ocaklarında, garaj veya benzeri yerlerde egzoz dumanına bağlı olarak, propan yakıtı ile çalışan portatif kamp ısıtıcılarının kullanılması durumlarında karbonmonoksit zehirlenmesi sıklıkla görülmektedir.

 

Bu türortamlarda uzun süre kalan kişilerin bu gazı soluması sonucu ölüme nedenolabilecek zehirlenmeler olmaktadır.  

 

Birbaşka kaynak ise boya sanayisinde kullanılan ve organik bir solvent olanmetilen kloridle temastır.

 

Karbonmonoksit, solunduktan sonra akciğerler aracılığıyla kana geçer.

 

Karbonmonoksit gazı kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobine oksijenden ortalama 200 kat daha hızlı bağlanır.

 

Karbonmonoksitin hemoglobinle birleşmesi sonucu karboksihemoglobin (COHb) oluşur.

 

Vücudumuzda yer alan oksijen azalarak korbonmonoksit ile yer değiştirir. 

 

Kandokulara yeterince oksijen taşıyamaz.

 

Kalp,beyin ve diğer organlarımız çalışamaz hale gelir.

 

Bu da hastalıklara ve en kötüsü ölümlere neden olur.

 

Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtilerin baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, nezle hali olması nedeni ile nezle ve grip gibi viral hastalıklarla karışabilmektedir. 

Önemli bir farlılık olarak bu tip zehirlenmede ateş görülmez.

 

Bu nedenle ev ya da grup içinde bulunan diğer bireylerde de belirtilerin aynı zamanda olması karbonmonoksit zehirlenmesi yönünden önemlidir. 

 

Genellikle semptomların ağırlığı CO düzeyi ve maruz kalınan süre ile ilişkilidir ama bu her zaman geçerli olmayabilir.

 

Ciddi düzeyli karbonmonoksit zehirlenmelerinde ise; 

 

Sersemlik,

 

Kusma,

 

Kas koordinasyonunun kaybolması,

Bilinç kaybı,

 

Ölümle sonuçlanır.

 

Akut CO Zehirlenme Belirtileri;

 

Huzursuzluk,yorgunluk hissi ve nezle hali,

 

Şiddetli baş ağrısı,

 

Baş dönmesi,

 

Unutkanlık,

 

Bulantı-kusma,

 

Karınağrısı,

 

Göğüs ağrısı ve çarpıntı,

 

Uyuşukluk ve uyuklama,

 

Zihin karışıklığı,

 

Dikkat bozukluğu,

 

Depresyon hali,

 

Hareketsizlik,

 

Halüsinasyon ve konfobülasyon,

 

Ajitasyon-aşırı huzursuzluk ve gerilim içinde olma,

 

Görme kaybı,

 

Dışkı ve idrar tutamama,

 

Bayılma ve nöbet geçirme,

 

Koma,

 

Solunumun durması ve ölüm ile sonuçlanır.

 

KronikCO Zehirlenme Belirtileri;

 

Şiddetli baş ağrısı,

 

Halsizlik,

 

Bulantı ve kusma,

 

Karın ağrısı,

 

Bilişsel işlevlerde azalma,

 

Sersemlik hissi,

 

Uyuşmalar,

 

Göz kararması,

 

Retinal Hemoraji,

 

Unutkanlık,

 

Huzursuzluk,

 

Kişilik değişiklikleri,

 

Denge bozukluğu olarak görülmektedir.

 

Kronik CO Zehirlenmesi:

 

Riskli meslek gruplarında çalışanlarda olduğu gibi; yinelenen, az miktarda ancak uzun süreli maruziyetler sonucunda oluşan CO zehirlenmesidir.

 

Risk grubunda yer alan meslek grupları  

 

Trafik polisleri,

 

 

İtfaiye çalışanları,

 

 

Kapalı garajlarda çalışanlar,

 

 

Çelik endüstrisi çalışanları,

 

Boya temizleme işlerinde faaliyet gösterenler,

 

Kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar ile

 

Otomobil tamircileri meslek olarak risk altında olan kişilerdir.

 

Karbonmonoksit zehirlenmeleri hamileler, iki yaş altı çocuklar, yaşlılar, kansızlık, solunum sistemi ve kalp hastalığı olan kişiler için daha büyük risk oluşturmaktadır.

 

Karbonmonoksit zehirlenmesinde İlk yardım nasıl yapılır?

 

Zehirlenen bir kişiye yardıma koşan kişi de zehirlenme tehlikesine karşı kendisini korumalıdır

 

Hemen camlar açılmalı, açılmıyorsa kırılmalıdır,

 

Hasta hızla ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

 

Acil Yardım Servisi 112 aranmalıdır.

 

Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaştırıldığında hava yolu açık değilse hava yolu açılmalı, solunum yoksa Temel Yaşam Desteğine başlanmalıdır.

 

Korunmak için Neler Yapmalıyız? 

 

Ev ve iş yerlerinde doğal gaz ile kullanılan cihazların her yıl bakımlarını yaptırarak iyi durumda olduklarını kontrol edilmeli.

 

Doğalgaz cihazlarına yeterli oksijen sağlanmalıdır.

 

Onuniçin pencerelerden içeriye oksijen girmesini sağlayacak açıklıklar olmalıdır.

 

Bunlar hiçbir zaman kapatılmamalıdır.

 

Cihazın içerisine hava girişi sağlayan kısmı bloke edilmemelidir.

 

Soba yakılan odalar sık sık havalandırılmalıdır.

 

Baca ve soba borusu bağlantısının uygun bir biçimde yapıldığından emin olunmalıdır.

 

Soba kurarken fazla dirsek kullanımından kaçınılmalıdır. 

Zorunlu olmadıkça dirsek kullanılmamalıdır.

 

Bacalar dışarıya kaçak olmayacak şekilde bağlanmalıdır.

 

Dışarıya kadar metal bir boru ile kaçak olmayacak şekilde gitmelidir.

 

Bacaların ve boruların temiz ve tıkanıksız olduğunu garanti altına alınmalı.

 

Sık sık baca tepmesi oluyorsa baca deliğinin uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.

 

Rüzgâr yönüne göre yön değiştiren baca kapakları en uygunudur.

 

Şofbenlerstandartlara uygun olmalı, oksijen yetersizliği olduğunda kendiliğinden sönentipte olanlar seçilmelidir.

 

En iyisi banyolarda bulunmaması mümkünse balkonlara ya da havadar mekânlara konulmalıdır.

 

Şofbenle ilgili bozukluklar yeterli eğitim görmüş teknik elemanlarca yapılmalıdır.

 

Banyo uygun bir şekilde havalandırılmalıdır.

 

Kapalı veya yarı kapalı garajlarda motorlu taşıtları uzun süre çalışır durumda bırakılmamalı.

 

Özellikle Lodoslu havalarda ölüm oranlarında artış gözlendiğinden dolayı bacalar standartlara uygun değilse soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece mutlaka söndürülmelidir.

 

Karbonmonoksit sensörleri kullanılmalı, karbon içeren yakıtların kullanıldığı odalara yerleştirilen bu cihazlar karbonmonoksit gazını algılar ve alarm devreye girer.

 

Çıkardığı kuvvetli ses sayesinde ev içerisinde yaşayan kişilerin uyarılmasını sağlar.

 

Odada karbonmonoksit gazı bulunduğu sürece müdahale edilmedikçe alarm devreden çıkmaz.

 

Bir çok ülkede bu tip sensorların kullanılması mecburi tutulmaktadır.

 

Ölçümleri PPM cinsinden yapıp gösterenler tercih edilebilinir.

 

Ömrü 5–6yıl olan bu cihazların, elektrik kesintilerinde de çalışabilmesi pilli olanlarıtercih edilmelidir.