www.kaybandi.com

PALEOGRAFYANIN SOSYAL BİLİMLERLE İLİŞKİSİ

Bir toplumun dilini bilmek, tarihi araştırma için yeterli değildir. Dille birlikte kullanılan yazının da bilinmesi lazımdır. Mısır tarihi için hiyeroglifleri, Mezopotamya için çivi yazısını, Orta Asya Türk tarihi ile uğraşacaklar için Orhun, Uygur ve Çin alfabeleriyle yazılmış yazıları, Osmanlı, Arap ve İran araştırmaları için Arap alfabesi, Slav milletleri tarihleri için Cyril alfabesi ve Avrupa milletlerinin tarihini araştırmak içinde Latin alfabesini bilmek gerekir. Ancak çok kere mesele bununla da çözümlenemez. Bu yazıların özel bir takım çeşitleri vardır. Almanya’da hala örneklerine rastlanan gotik yazısı bunlardandır. Arap yazısında ise nesih, sülüs, divani, rik’a, ta’lik, siyakat gibi pek çeşitli türler mevcuttur. Bunların her birinin kullanılış yerleri de farklıdır. Gerekli yazıların okunması öğrenilmeden hiçbir zaman ciddi bir tarihi araştırma yapılması mümkün değildir. Yazıların tanınması ve hususiyetleriyle ilgili ilim adlı ise paleografyadır .
MEDENİYETLERİN KULLANDIĞI YAZI ÇEŞİTLERİ
Sümerlerde Yazı
Sümerler ilk olarak yazıyı bulmuşlar ve böylece tarih çağını açarak tarihten önceki çağı kapatmışlardır. Erech’te (Ufuk’ta) ve Sus’ta bulunan bu ilk yazılı yazısı (hieroglif) olduğunu unutmamalıyız. Çivi yazıları, daha sonra, bunların sadeleştirilmesi ile meydana gelmiştir. Eti ve Mısır hieroglifleri de, bu ilk Sümer hierogliflerinin bir takım değişmelerle yayılışından başka bir şey değildir. Daha sonraki Eti ve Asur çivi yazıları da, gene Sümer çivi yazılarının hemen tıpkısıdır. Fenike alfabesi, bu çivi yazılarının daha çok sadeleştirilmiş fonetik temele bağlanmış biçimleridir. Bugün kullandığımız Greko – Latin alfabesi de budur. Onun için alfabeyi bulmak onurunu Fenikelilere bırakmak doğru olmaz. Çünkü, onlar ancak sadeleştirme işini yapmıştır. Fonetik bir takım kurallar bile, daha önceki Sümer – Eti – Asur çivi yazılarında görülmektedir.
Erech’te (Uruk’ta) bulunan ilk hieroglif Sümer yazısı, düşünceyi belirten kılıklar (İdeogram) biçiminde idi. Ama elbette bir kılık birkaç kavramı içine alıyordu. Örneğin, bir dere kılığı hem su, hem dere, hem içmek gibi anlamlara geliyordu. Sonraları, bu kılıkların sadeleştirilmiş, kısaltılmış biçimleri olan çivi yazılarında ve “Hieratik” denilen yazılarda, az çok “fonetik” kurallarda kullanılmaya başlanmıştır. Örneğin, kuş’u yazmak için, eskiden kuş kılığı yapılırdı, sonra, kuşun yalnız başı kullanıldı, daha sonra bunun yerine kuş başına benzetilen birkaç çivi biçimi kullanıldı. Bir de bakıyoruz ki, bu çivi biçimleri kuşun sesin gösteren “Ku” anlamına da gelmeye başladı. Artık “ku” fonetiği kuş yerine kullanıldığı gibi, başka seslerle de birleşerek, ağaç, kişi, düşünmek gibi soyut kavramları da göstermeye başladı. Finikeliler bunu daha çok genişleterek alfabeyi bütünlemiş oldular. Onun için ilk kurucuları olmak şanı Sümerlere düşüyor .
Mısırlarda Yazı
Mısırda İ.Ö. 3000 yıllarına doğru sanat eserleri üzerine resim yazısı işaretleri tespit edilmiştir. Daha sonra tekamül eden bu işaretler Yunanlılar’ın “Mukaddes Resimler” (hieroglif) adını verdikleri Mısır yazısını vücuda getirmiştir. Hierogliflerin okunması 1799 yılında ele geçen Reşit (Rosette) taşı adı verilen vesika ile mümkün olmuştur. Bu vesika da üç çeşit yazı vardır. En altta Grekçe olarak Ptolemelerden bir kralın Mısır mabetlerine verdiği ferman yazılı idi. Diğer yazılar aynı metnin hieroglif denilen mukaddes yazı halk yazısı olarak addedilen Demotik yazı idi. Uzun çalışmalardan sonra 1822’de Champollion adlı bir bilgin hieroglifi çözmeye muvaffak oldu. İşte bu yazının Mısır’da ortaya çıktığı yıllardan itibaren Mısır’ın tarihi devirleri başlamış olmaktadır. Yine bu tarihlerde Yukarı ve Aşağı Mısır bir İmparatorluk halinde birleştirilmiştir .
Böylece yazılı belgelerden Mısır’ın o dönemde yaşamış olduğu tarihi olayları öğrenmiş oluyoruz. Bu yazıtlar incelendiğinde her medeniyetin yazı çeşidinin o milletin kültürünü yansıttığını görüyoruz. Paleografya biliminin sosyal bilim

Etiketler: Bir toplumun dilini bilmek, tarihi araştırma için yeterli değildir. Dille birlikte kullanılan yazının da bilinmesi lazımdır. Mısır tarihi için hiyeroglifleri, Mezopotamya için çivi yazısını, Orta Asya Türk tarihi ile uğraşacaklar için Orhun, Uygur ve,

  Kategori: Ödevler

  Tarih: 15.1.2013 01:57:24

  Hit: 1298

  Yorum: 0

• 3
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

 * Adınız Soyadınız : 

 * E-Mail Adresiniz : 

 * Yazıyla İlgili Yorumunuz : 

 * Güvenlik Kodu :